کد مطلب:47441 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » قرآن

رمز تهي دستي و فقر اقتصادي انسان و خانواده، از ديدگاه قرآن كريم، چيست؟ (البته خانوادهاي را عرض ميكنم كه به معنويات در حد معمول و مقبول توجه دارد)

بايد دانست كه گاهي فقر يكي از امتحانهاي خداست: و قطعاً شما را به چيزي از ]قبيل[ ترس و گرسنگي و كاهش در اموال و جانها و محصولات ميآزماييم، و مژده ده شكيبايان را (بقره / 155) فقر بسته به چگونگي برخورد با آن، ميتواند مايه سعادت و يا شقاوت گردد، ولي اگر در فقر و تهيدستي شكيبايي پيشه كند، در قيامت، از پاداش بزرگ و ويژة فقرا بهرهمند ميشود. پيامبر گرامي اسلامفرمود: درهاي بهشت بر روي فقرا باز است(ميزا الحكمة، محمدي ريشهري، حديث 16097.).

در روايت ديگري آمده است: ابوذر از رسول خدا6 پرسيد: آيا آنان كه از خدا ترسان و در برابر او خاشع و فروتنند و بسيار ياد خدا ميكنند، زودتر از ديگر مردمان به بهشت ميروند؟ پيامبر6 فرمود: نه، بلكه مؤمنان فقيرند كه ميآيند و از روي شانههاي مردم عبور ميكنند.(همان، حديث 16099 / براي آگاهي بيشتر از فضيلت فقرا و پاداش آنها ر.ك: همان، باب فقر.)

البته امتحان بودن فقر بدين معنا نيست كه همة عوامل فقر از دست فقيران بيرون است; چه بسا تهيدستاني كه خود بر اثر عمل كردنشان، گرفتار فقر شوند. در آيات قرآن، يكي از عوامل فقر و دشواري زندگي، گناه و دوري از ياد خدا ذكر شده است، براي مثال در آية 52 سورة هود ميخوانيم و اي قوم من، از پروردگارتان آمرزش بخواهيد و به او باز گرديد ]توبه كنيد[ تا باران را بر شما پياپي و فراوان فرسد و نيرويي بر نيرويتان بيفزاييد و بزهكارانه پشت مكنيد و روي مگردانيد.

از عوامل ديگر فقر، ترك ميانه روي و صرفه جويي است، امام صادقفرمود: من براي كسي كه ميانه روي ]و صرفه جويي[ كند، ضمانت ميكنم كه فقير نشود.(همان، حديث 16068.)

در روايات اهل بيت: از عوامل ديگر نيز ياد شده كه در پيدايش فقر و تهيدستي دخالت دارند، و خيانت، قطع خويشاوندي تظاهر به فقر، نفرين اولاد، حرص زدن، سوگند دروغ خوردن، زياد گوش دادن به غنا و... از جملة آنهاست.(ر.ك: همان، حديث 16074 الي 16084.) در هر صورت براي رهايي از فقر، بايد با توكل بر خدا و تلاش در رفع عوامل معنوي فقر، به كار و تلاش روش آورد و با مشورت و تحصيل مقدمات لازم (مانند دانش و تخصص متناسب و مورد نياز) بدان رونق بخشيد; حضرت عليفرمود: سوء التدبير مفتاح الفقر;(شرح جمال الدين محمد خوانساري بر غررالحكم و درر الكلم، عبدالواحد بن محمد تميمي آمدي، با مقدمه و تصحيح و تعليق ميرجلال الدين حسيني ارموي محدث، ج 4، ص 132، حديث 1572، دانشگاه تهران.) تدبير نادرست، كليد فقر است. و نيز فرمود: همانا هنگامي كه اشيأ را با هم تزويج كردند، كسالت را با سستي تزويج كردند و فقر از آنها متولد شد.(تحف العقول، ابن شعبة حرّاني، ترجمة جنتي، ص 158، انتشارات علميه اسلامية / (براي آگاهي بيشتر از فقر و غنا در قرآن و روايات (فقر مادي و معنوي) ر.ك: فقر و غنا در قرآن و حديث، دكتر محمد كاظم شاكر، انتشارات رايزن; ميزان الحكمة، باب فقر.)